Futbol dunyada en cok rağbet goren; adina filmler cekilen, kitaplar yazilan, kendi felsefesini yaratan “futbol asla sadece futbol degildir“, reklam transfer vs gibi kalemlerle devasa bir gelir kaynagina sahip evrensel bir spor dalidir. Bu kadar onemli bir oyunda hakemler ve verdikleri kararlar cok onemli bi yere sahiptir. Bir futbol hakeminin her macta ortalama 120 karar verdigi soylenmektedir. Bu da hakemlerin isleri hakkinda ufak bir fikir vermektedir. Soyle ki; hakem anlik olarak cok ama cok kisa sure icinde gozlem yapmak, degerlendirmek ve maçin kaderini degistirecek bir karar vermek zorundadir. Ve bunu 90 dakika içinde yaklasik 120 kere yapmasi beklenmektedir.

Türkiye’de Futbol Hakemliği

Futbol Hakemligi bir butun olarak kondisyon,konsantrasyon, eğitim, bilgi birikimi ve insan psikolojisi ile toplum psikolojisinden anlamayi gerektirr. Cunku hakem asla sadece maçin kendisiyle ilgilenemez. Futbol hakeminin psikolojisi seyirciden, futbolcudan, antrenorlerden etkilenir. Bu baski altinda bagimsiz karar vermesi cok zor hale gelir. Cogu zaman ise seyirci ve futbolcularin protestosu ile karsilasir. Tum bu etkenler altinda futbol hakemi hem tum sahaya hakim olmak hem de baski altinda anlik dusunup saniyeler icinde karar vermek zorundadir. Hakem hatalarinin da bu etkiler isiginda genis dusunerek yorumlanmasi gerekir.

Özellikle de ülkemizde futbol hakemlerinin cok gündeme geldigi goz onune alindiğinda cok ciddi ve hassas bir meslek olduğu asikardir. 3. Uluslarasi Spor Toplum Konferansinda futbol hakemleri hakkinda yayinlanan bir makaleye gore; hakem hatalarinin bir cok nedeni vardir. Bunlar ornegin; eğitim eksikliği, maç sırasında iyi pozisyon alamamaları, pozisyona uzak kalmaları, yorgunluk, seyirci baskısı, medya baskısı, futbolcu baskısı, pozisyonu yanlış algılama ve yorumlama, kural bilgisinin yetersizliği olarak sayilmaktadir. Hakemlerin hatalı karar verme nedenleri hakkında genelde hakemlerin mac sirasindaki psikolojileri onemsenmis ve incelenegelmistir. Ancak son yapılan bazı araştırmalar hakem psikolojisinin ve hakem hatalarının sadece maç sırasındaki baskıdan kaynaklanmadığını ortaya koymuştur.

Bu ilginc makalede 336 Turk hakemi arastirmaya katilmis ve 24 resmi FİFA pozisyonu izletilerek mac baskisi altinda olmadan karar vermeleri istenmiştir. Hakemlerin 24 pozisyon için verdikleri teknik kararlardaki doğruluk oranları % 83,5 disiplin kararlarındaki doğruluk oranı ise % 67,7 olarak tespit edilmistir. Ornegin bu makaleye gore yine ihtar uygulanmasi gereken pozisyonlarda %32 oraninda hakem kart gostermeyerek hata yapmistir. Ozetle; baski altinda olmayan ve mac disi bir durumda dahi futbol hakemi kararlarinin bir standardi olmadigi ve hakem psikolojisinin arastirilmaya muhtac bir konu oldugu ortaya çıkmıştır.